Historia naszej parafii

Początki parafii w Boleszynie sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy nazwa miejscowości występuje w dokumentach jako Boleschino (1402-1416). Potem znaleźć można też nazwę Bollozin (1490), Boleszyn (1570), Bolesino (1647) W dokumentach biskupa chełmińskiego Arnolda Stapila (1402-1416), który przyłączył zubożały kościół w Radoszkach jako filialny do Parafii w Boleszynie (1414-1416) znajduje się najstarsza pisana wzmianka zawierająca nazwę parafii. Patronat nad kościołem sprawowała kapituła chełmińska.
W 2 poł. XVI w. do parafii należały miejscowości: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup i Zalesie. W XVII w. parafia straciła na pewien czas samodzielność podczas pierwszej wojny polsko-szweckiej (1627-1629) został zabity proboszcz boleszyński. Najprawdopodobniej z braku kapłanów nie przydzielono wówczas nowego proboszcza i do 1670 roku przyłączono Boleszyn do parafii w Mrocznie.
W okresie nowożytnym istniała przy kościele szkoła parafialna z nauczycielem o czym źródła wspominają dwukrotnie (1647 i 1740). Po pierwszym rozbiorze Polski okolice Boleszyna zostały włączone do Królestwa Pruskiego, a kościół należał do dekanatu górznieńskiego. Zgodnie z zarządzeniem z dnia 1 września 1848 roku nad parafią boleszyńską ustanowiony został patronat mieszany, który w parzystych miesiącach sprawował biskup chełmiński, a w miesiącach nieparzystych – rząd pruski.
Dnia 11 marca 1857 roku powstało dzięki zaangażowaniu ówczesnego proboszcza – ks. Augustyna Heilsberga – i czynnie działało bractwo Różańcowe, do którego należała prawie cała parafia. W okresie I wojny światowej w sierpniu 1914 roku wojska rosyjskie wkroczyły na teren ziemi lubawskiej, zajmując na krótko również Boleszyn.
W styczniu roku 1920 teren, na którym znajduje się parafia boleszyńska, wrócił do Rzeczpospolitej, a parafia należała do dekanatu lidzbarskiego. W roku 1928 do parafii należało 2283 osób. Na terenie parafii mieszkało również 52 niekatolików (głównie Niemców).
Podczas II Wojny światowej proboszcz boleszyński – ks. Ignacy Ptaszyński po dwukrotnym aresztowaniu przez władze niemieckie wyjechał do diecezji płockiej i do końca wojny pracował w parafii Radziki. Parafia przez cały okres okupacji nie miała stałego duszpasterza. Okresowo dojeżdżał tam ks. Albin Kijora z Polskiego Brzozia. Plebania została w tym czasie zajęta przez niemieckiego osadnika. Okupant skonfiskował dwa największe dzwony, które nigdy nie zostały odzyskane. Skradziono również księgi metrykalne oraz n. in. stare, kute, metalowe ogrodzenia wokół terenów parafialnych. W okresie powojennym parafia obejmowała wsie: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup, Zalesie i Kowaliki, a w obecnym czasie liczy 1265 parafian.
Szczególnym charyzmatem wspólnoty jest modlitwa przed obliczem Boleszyńskiej Pani, która w drewnianym kościółku ma swój dom i rozdaje łaski oraz błogosławieństwo swojego Syna.

źródło: Diecezja toruńska, Historia i teraźniejszość. T. 10. dekanat lidzbarski, Toruń 1999